اعتراف مهم و کلیدی بن عثیمین (عالم وهابی) در مورد کلمه ی «مولی»

اعتراف مهم و کلیدی بن عثیمین (عالم وهابی) در مورد کلمه ی «مولی»

یکی از اختلافات اساسی شیعه و مخالفین در حدیث شریف غدیر، کلمه ی «مولی» و معنی مورد نظر آن می باشد.

«بن عثیمین» وهابی در این زمینه کلامی دارد که راه توجیه را بر مخالفین می بندد.

وی در پاسخ به یک استفتاء می نویسد :

(507) سئل فضیلة الشیخ: عن قول الإنسان إذا خاطب ملکًا: " یا مولای "

فأجاب بقوله: الولایة تنقسم إلى قسمین:

القسم الأول: ولایة مطلقة وهذه لله عز وجل کالسیادة المطلقة، وولایة الله بالمعنى العام شاملة لکل أحد قال الله تعالى: {ثُمَّ رُدُّوا إِلَى اللَّهِ مَوْلَاهُمُ الْحَقِّ أَلَا لَهُ الْحُکْمُ وَهُوَ أَسْرَعُ الْحَاسِبِینَ} فجعل له سبحانه الولایة على هؤلاء المفترین، وهذه ولایة عامة، وأما بالمعنى الخاص فهی خاصة بالمؤمنین المتقین قال الله تعالى: {ذَلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ مَوْلَى الَّذِینَ آمَنُوا وَأَنَّ الْکَافِرِینَ لَا مَوْلَى لَهُمْ} وقال الله تعالى: {أَلَا إِنَّ أَوْلِیَاءَ اللَّهِ لَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُونَ الَّذِینَ آمَنُوا وَکَانُوا یَتَّقُونَ} وهذه ولایة خاصة.

القسم الثانی: ولایة مقیدة مضافة، فهذه تکون لغیر الله، ولها فی اللغة معان کثیرة منها الناصر، والمتولی للأمور، والسید، قال الله تعالى: {وَإِنْ تَظَاهَرَا عَلَیْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلَاهُ وَجِبْرِیلُ وَصَالِحُ الْمُؤْمِنِینَ} وقال، صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: «من کنت مولاه فعلی مولاه» وقال، صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: «إنما الولاء لمن أعتق» .

وعلى هذا فلا بأس أن یقول القائل للملک: مولای بمعنى سیدی ما لم یخش من ذلک محذور.

العثیمین، محمد بن صالح بن محمد (المتوفى 1421 هـ)، مجموع فتاوى ورسائل فضیلة الشیخ محمد بن صالح العثیمین، ج3، ص 136 و 137 و ج10،ص 928 و 929، جمع وترتیب : فهد بن ناصر بن إبراهیم السلیمان، الناشر : دار الوطن - دار الثریا، الطبعة : الأخیرة - 1413 هـ .

(507) از شیخ (بن عثیمین) در مورد این سخن انسان که ملَک را مخاطب قرار داده و بگوید «یا مولای» سوال شده است

(بن عثیمین) پاسخ داده است که : ولایت بر دو قسم است :

اول : ولایت مطلقه و این متعلق به خداوند است مانند سیادت و سروری مطلق.و ولایت خداوند به معنای عام شامل هر انسانی است و خداون فرموده است : « ثُمَّ رُدُّوا إِلَى اللَّهِ مَوْلَاهُمُ الْحَقِّ أَلَا لَهُ الْحُکْمُ وَهُوَ أَسْرَعُ الْحَاسِبِینَ» بنابراین طبق آیه خداوند ولایت را بر این افترا زنندگان قرار داده است و این ولایت عام است.اما به معنای خاص این ولایت متعلق به مؤمنین با تقواست.خداوند فرموده است : « ذَلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ مَوْلَى الَّذِینَ آمَنُوا وَأَنَّ الْکَافِرِینَ لَا مَوْلَى لَهُمْ» و همچنین فرموده است : «أَلَا إِنَّ أَوْلِیَاءَ اللَّهِ لَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُونَ الَّذِینَ آمَنُوا وَکَانُوا یَتَّقُونَ» و این ولایت خاصه است.

دوم : ولایت مقیده ی مضافه، این نوع ولایت برای غیر خداست و در لغت معانی زیادی دارد که از جمله ی آن «ناصر» و «متولی امور» و «سید» می باشد.خداوند فرموده است : « وَإِنْ تَظَاهَرَا عَلَیْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلَاهُ وَجِبْرِیلُ وَصَالِحُ الْمُؤْمِنِینَ» و پیامبر فرموده اند : « من کنت مولاه فعلی مولاه» و همچنین فرموده اند : « إنما الولاء لمن أعتق» و بر این اساس مشکلی نیست در صورتی که محذور مانعی در کار نباشد کسی به مَلَک ، «مولای» به معنای «سیدی» بگوید.

با توجه به کلام بن عثیمین وهابی سه نتیجه ی اساسی به دست می آید :

1) وجود ولایتی در طول ولایت الله سبحانه وتعالی. (مانند ولایت مطرح شده در حدیث غدیر)

2) یکی از معانی کلمه ی مولی «متولی امور» می باشد.

3) بن عثیمین برای معانی «ناصر» و «متولی امور» و «سید» مصادیق و نمونه هایی را مطرح می سازد که بر اساس لف و نشر مرتب مشخص است که وی معنای «متولی امور» را برای حدیث غدیر برگزیده است. (دقت داشته باشید که بن عثیمین وهابی در مقام طرح مثال برای معانی ای می باشد که آن ها را بیان کرده است.یعنی «ناصر» و «متولی امور» و «سید» و مثال های هر کدام را که بر این معانی تطبیق دهیم در می یابیم وی لفظ «مولی» در حدیث غدیر را منطبق بر معنای «متولی امور» می داند.علاوه بر این سؤال کننده در مورد حکم به کار بردن «مولای» برای پادشاه پرسیده است و بن عثیمین در پاسخ اشاره می کند که یکی از معانی »متولی امور» است و در نتیجه به کار بردن این لفظ برای پادشاه اشکالی ندارد.همه ی این ها بیانگر آن است که وی لفظ «مولی» در حدیث غدیر را به معنای «متولی امر» گرفته است.)